سنان شيفتيورك: عندما تكون الدولة في ورطة، فإنها تتواصل مع الأكراد
رووداو………….. قال النائب الديموقراطي سنان شيفتورك، إن السياسة الكردية والكوادر الكردية لها تجارب وتجارب منذ 200 عام، وفي كل مرة تقع الدولة في مشكلة، فإنها تدخل في أزمة كبيرة. يدير وجهه نحو الأكراد، ويمد يده إلى الأكراد”.
وتحدث شيفتورك عن كلام الرئيس التركي رجب طيب أردوغان الذي قال إن “إسرائيل تخلت عن أرضنا”.
“مرة أخرى، يعبر عن تهديد لكردستان. هل يقول ما إذا كانت الإدارة الذاتية لروج آفا ستجعل وضعها رسميًا في هذا اليوم؟
أم أن فيدرالية إقليم كردستان ستتقدم خطوة إلى الأمام أم لا؟ هذا هو خطر Tirliye Zed. ولهذا السبب فهو خائف، فهو يرى هذا الخطر، لذا يلجأ إلى الأكراد ويقول دعونا نحقق السلام الداخلي”.
وانضم رئيس حزب الحركة القومية دولت بهجلي إلى صفوف حزب الحركة الديمقراطية عندما غادر الجمعية العامة للبرلمان مطلع الشهر الجاري.
وصافح بهجلي تونجر باكيرهان، الرئيس المشارك لحزب الحركة الديمقراطية، واستقبله.
وقد أدى هذا الموقف الذي اتخذه بهجلي إلى إقالة الموظفين، كما تم تفسيره على أنه “خطوة جديدة للحل” في تركيا.
شارك عضو البرلمان عن حزب الديمقراطيين الديمقراطيين سنان شيفتيورك في نشرة رووداو وأجاب على أسئلة هيفيدار زانا حول إمكانية عملية سلام جديدة.
رووداو: كيكي سنان، كيف تقيم هذه التوجهات الأخيرة تجاه حزب الحركة الديمقراطية في البرلمان؟ هل لديك مثل هذه المناقشة، ربما ستبدأ عملية جديدة؟
سنان شفتيورك: أولاً، بعد إذنك، أود أن أقول شيئين حول الانتخابات في إقليم كردستان. وتجرى الانتخابات في إقليم كوردستان في 20 تشرين الأول/أكتوبر. نأمل ونؤمن أنه مهما كثرت السجالات والمناقشات والانتقادات بين أحزابنا حول مسألة الانتخابات، أي من أحزابنا سيفوز بمقاعد أكثر أو مقاعد أقل، مرة أخرى بعد الانتخابات في برلمان إقليم كردستان هذه الصورة، (تصوير مسعود البارزاني وجلال طالباني ممسكين بأيدي بعضهما البعض) موضع هذه الصورة، يجب وضع معنى هذه الصورة في جميع أنحاء برلمان كوردستان. نداءنا هو أن أي حزب يفوز فليفوز، إنها منافسة ديمقراطية، ولكن في المقام الأول، حزبان كبيران، يجب على جميع أحزابنا في الجنوب اتخاذ موقف تحالفي.
لنعد إلى مسألة العملية الداخلية لشمال كردستان، الموقف الأخير لتركيا. ولكن الآن هناك العديد من الكلمات. السياسة الكردية، الكوادر الكردية خاضت تجارب وتجارب منذ 200 عام. كيف ولماذا، عندما تقع الدولة في ورطة، تقع في ورطة كبيرة، تدير وجهها نحو الأكراد، وتمد يدها إلى الأكراد.
يقولون إن الأكراد إخواننا، ويقولون إننا نريد تحقيق السلام الداخلي، ويقولون إننا نريد حل المشكلة بالطرق السلمية، لكن لم يتم اتخاذ أي خطوات. لم يتم اتخاذ أي خطوات حتى قبل قيام الجمهورية، ولم يتم اتخاذ أي خطوات عند إنشاء الجمهورية. كانت هناك كلمات ولكن لم تكن هناك أفعال.
رووداو: هل سيكون الأمر نفسه هذه المرة كيكي سنان؟
سنان شيفتيورك: رأينا الآن هو لماذا صدر هذا البيان؟ ولم يقل رئيس حزب الحركة القومية أبدًا أي شيء إيجابي عن السياسة الكردية أو حزب الحركة الديمقراطية أو حزب الشعوب الديمقراطي. لقد وجهوا انتقادات شديدة. ظل الرئيس أردوغان ينتقد السياسة الكردية، وخاصة حزب الشعوب الديمقراطي وحزب الديمقراطيين الديمقراطيين لفترة طويلة.
واليوم يقولون إننا نريد السلام في المنطقة ونريد تحقيق السلام الداخلي أيضاً. ما هي التهديدات التي تراها في المنطقة؟ وكما تعلمون فإن قضية الحرب بين إسرائيل وحماس وصلت إلى المنطقة اليوم، وأصبحت حرباً إقليمية على لبنان. وحول ذلك قال الرئيس الإيراني (مسعود بيزهشكيان) إذا لم نحقق وحدتنا، فهناك احتمال أن تقوم أذربيجان وكردستان وخوزستان وبلوشستان بإنشاء دولتهم المستقلة، لذلك يجب علينا أن نخلق وحدتنا الخاصة. إذا فهموا ذلك من الوحدة، فسوف يتبعون مرة أخرى بدقة الدولة الإيرانية في ظل الفرس، وهذا خطأ كبير. فإذا اتخذوا خطوة نحو وحدة دول كردستان وأذربيجان وخوزستان وبلوشستان من حيث اللغة والحقوق وإضافة دول، فهذا جيد.
كما أن هناك خطأ كبيرا في تركيا، فقد عبروا عن تهديد كبير لإسرائيل، وهذا غير صحيح. لقد مر عام على أن إسرائيل لا تستطيع تطهير 360 كيلومترا من غزة، فلنفترض أنها ستهدد تركيا وتهدد تركيا، هذا غير صحيح. إنهم يريدون تعديل السياسة الداخلية بشأن هذا التهديد لإسرائيل.
رووداو: إذن هذا أيضًا جزء من التعديل الذي يريدون الاقتراب من الأكراد تكتيكيًا مرة أخرى؟
سنان شيفتيورك: ما الأمر الآن؟ أنتم تعرفون ما تريد أميركا وبريطانيا وإسرائيل أن تفعله في الشرق الأوسط. الأول، أنهم يقولون إننا نريد هزيمة الهلال الشيعي. بمعنى آخر، اتركوا الشيعة وحزب الله وحماس والحوثيين دون أن يتأثروا. الحد والقضاء على نفوذ الهلال الشيعي على منطقة الشرق الأوسط. هذا هو الهدف، لكنه ليس هدف إسرائيل فحسب، بل هدف الغرب وأمريكا وبريطانيا.
ثانياً، يريدون تشكيل تحالف بين إسرائيل والدول العربية السنية. علاوة على ذلك، يريدون تمهيد الطريق المؤدي إلى أوروبا، مع اعتبار الأردن الهدف الرئيسي. ودولة تركيا نفسها تقول إنها شريك في مشروع الشرق الأوسط الكبير. وهذان الهدفان الرئيسيان كانا أيضاً هدف مشروع الشرق الأوسط الكبير. أعني أننا لا نفهم لماذا ترى تركيا في ذلك تهديدًا أمنيًا.
ما هو أمر تركيا؟ ومرة أخرى يعبر عن الخطر على كردستان. أم أنه يقول ما إذا كانت إدارة روج آفا الذاتية ستجعل وضعها رسمياً في هذا اليوم؟ أم أن فيدرالية إقليم كردستان ستتقدم خطوة إلى الأمام أم لا؟ هذا هو خطر Tirliye. ولهذا السبب فهو خائف، فهو يرى هذا الخطر، ولهذا السبب يلجأ إلى الأكراد ويقول دعونا نخلق السلام الداخلي. من الجيد أنهم يقولون السلام منذ عدة سنوات، لكن ما الذي ينتظر الأكراد بين السلام والوحدة؟ الوحدة جيدة، نريد خلق الوحدة، نريد السلام الداخلي للشعب الكردي.
رووداو: إذا جاء سنان وبدأ بالفعل عملية جديدة أو أرادوا بدء عملية جديدة، فهل الحزب مستعد لذلك؟ لأنه سيكون هناك المزيد من المفاوضات مع حزب الحركة الديمقراطية داخل البرلمان. هل أنت مستعد لذلك، هل ناقشته، هل شروطك واضحة؟
سنان شيفتيورك: أنا لا أتحدث نيابة عن حزب الحركة الديمقراطية، بل أتحدث نيابة عن نفسي. اسمحوا لي أن أعبر عن رأيي، إذا اقترحوا عملية سلام جديدة للأكراد، أقول إننا نريد طرح القضية الكردية على جدول الأعمال، نريد حل القضية، في رأيي، حزب DEM جاهز، والسياسة الكردية جاهزة .
سيقولون أولاً رفع العزلة عن أوجلان. صحيح أنه يجب رفع العزلة عن أوجلان. ثانياً، سيقولون إنهم سيتخذون إجراءات ضد سجنائنا السياسيين الذين يحتجزونهم في الداخل دون أجر ودون حقوق. ثالثاً، اتخذ خطوة للغة الكردية. ولا تزال اللغة الكردية محظورة. لا يمكننا التحدث باللغة الكردية في المجلس. وبعد ذلك ستكون عملية حل المسألة الكردية على جدول الأعمال، وإلا، مهما كانت رغبات الشعب الكردي، فأنا متأكد من أن حزب الديمقراطيين الديمقراطيين والسياسة الكردية جاهزان. ولكن حتى لا تكون سياسة “التوافق الشعبي” التي تنتهجها تركيا تكتيكية في واقع الأمر، فإن الأتراك يقولون “Alavere dalavere!”. محمد الكردي! انتبه!” ومرة أخرى نقول لا تنظروا إلى الأكراد من الناحية التكتيكية، فالأكراد جربوا ذلك منذ مائة عام.
رووداو: كيكي سنان، غالبًا ما يشير سياسيو حزب الديمقراطيين الديمقراطيين إلى إمرالي كمرشح لهذا المنصب. وهذا يعني، إذا كنت تريد حل المسألة الكردية، اذهب واجلس في إمرالية مع عبد الله أوجلان. إذن لماذا يوجد حزب الديمقراطيّة الديمقراطيّة، طالما أن العنوان هو إمرالي؟ وإيمرالي تحت سيطرة الحكومة والدولة، ويمكنه الذهاب إلى إمرالي لعقد الاجتماعات متى أراد. في رأيك هل وجود حزب الديمقراطيين لا معنى له مع هذه التظاهرة؟
سنان شيفتيورك: كيف كان هناك مؤتمر وطني لجنوب أفريقيا في جنوب أفريقيا وكان مانديلا فيه. وعندما وصل الأمر إلى الحل، عمل مانديلا والمؤتمر الوطني معًا. لا ينبغي أن نرفض مهمة أوجلان، فليكن أوجلان هو المفاوض الرئيسي. لكن بما أن مانديلا كان على علاقة بالمؤتمر الوطني لجنوب أفريقيا، فقد قال قبل كل شيء إنه يجب علي أن أحصل على مقترحاتهم، وماذا سيقولون، وما هي برامجهم وخططهم ومطالبهم. وفي شمال كردستان، يجب أن تسود الحاجة إلى الحل بهذه الطريقة.
Parlamenterê DEM Partiyê Sînan Çîftyurek got, “Siyaseta Kurdan, kadroyên Kurd ev 200 sal in ceribandinên wan hene, tecrûbeyên wan hene. Dewlet çi wextê dikeve astengiyê, dikeve neqebeke mezin rûyê xwe vedigerîne Kurdan, destê xwe dirêjî Kurdan dike.”
Li ser gotinên Serokkomarê Tirkiyeyê Recep Tayyîp Erdogan ku gotibû, “Îsarîlê çav berdaye axa me” Çîftyurek wiha axivî:
“Careke din li ser Kurdistanê metirsiyê tîne ziman. Yan dibêje gelo di vê rojê de dê Rêveberiya Xweser a Rojava dê statûya xwe bike fermî?
Yan jî federalîzma Herêma Kurdistanê gelo dê gavekê bi pêş de here yan nere? Metirsiya Tirliyeyê zedê ev e. Ji bo vê ditirse, vê metirsiyê dibîne, ji ber vê li Kurdan vedigere, dibêje em aştiya navxwe çêbikin.”
Serokê MHPyê Devlet Bahçelî destpêka vê mehê dema ku ji Komcivîna Giştî ya Parlamentoyê xwe derket, çû ba rêzên DEM Partiyê.
Bahçelî destê xwe dabû Hevserokê DEM Partiyê Tuncer Bakirhan û silav li wî kiribû.
Ew helwesta Bahçelî bûye sedema karvedanan û li nava Tirkiyeyê wekî “pêngaveke nû ya çareseriyê” jî tê şîrovekirin.
Parlamenterê Wanê yê DEM Partiyê Sînan Çîftyurek beşdarî bultena Rûdawê bû û li ser egera pêvajoyeke nû ya aştiyê bersiva pirsên Hêvîdar Zanayê da.
Rûdaw: Kekê Sînan hûn van nêzikbûnên dema dawî li hemberî DEM Partiyê yên di nav parlamentoyê de çawa dinirxînin? Gotûbêjeke wiha di nava we de jî heye, dibe ku pêvajoyeke nû dest pê bike?
Sînan Çîftyurek: Di serî de ez dixwazim bi destûra we di derheqê hilbijartinên Herêma Kurdistanê de du gotinan bibêjim. 20ê Çiriya Pêşînê hilbijartin li Herêma Kurdistanê hene. Em hêvî û bawer dikin ku çiqas di navbera partiyên me de li ser meseleya hilbijartinê gengeşe, nîqaş û rexne hebin jî, kîjan partiyên me zêde kursiyan bînin an kêm kursiyan bînin careke din jî paşiya hilbijartinê li Parlamentoya Herêma Kurdistanê ev wêne, (wêneyê ku Mesûd Barzanî û Celal Talebanî bi destê hev digirin) helwesta vî wêneyî, wateya vî wêneyî li seranserê Parlamentoya Kurdistanê cîh bigire. Banga me ew e, kîjan partiya bi ser bikeve bila bi ser bikeve ew pêşbirkeke demokratîk e lê di serî de du partiyên mezin divê hemû partiyên me yên Başûr helwesteke îtifaq bigirin ber xwe.
Em vegerin ser meseleya pêvajoya hundir a Kurdistana Bakur a dawî ya helwesta Tirkiyeyê. Lê niha niha gotin gelek hene. Siyaseta Kurdan, kadroyên Kurd ev 200 sal in ceribandinên wan hene, tecrûbeyên wan hene. Dewlet çawa, çima, çi wextê dikeve astengiyê, dikeve neqebeke mezin rûyê xwe vedigerîne Kurdan, destê xwe dirêjî Kurdan dike.
Dibêjin Kurd birayên me ne, dibêjin em dixwazin aştiya navxwe pêk bînin û dibêjin meseleya ku heye em dixwazin bi rêya aştiyane çareser bikin lê gav nehatin avêtin. Beriya komarê jî gav nehatin avêtin, wexta ku komar hat avakirin gav nehatin avêtin. Gotin hebûn lê kiryar tunebûn.
Rûdaw: Vê carê jî dê wiha be Kekê Sînan?
Sînan Çîftyurek: Niha qenaeta me ew e ku çima ew gotin hate ser ziman ne wisa? Serokê MHPyê heta îro qet derheqê siyaseta Kurdan de, derheqê DEM Partiyê yan HDPyê de tiştekî erênî negotiye. Rexneyên giran dikirin. Serokkomar Erdogan jî demeke dirêj e derheqê siyaseta Kurdan de bi taybetî li HDP û DEM Partiyê rexneyên giran dikirin.
Îro dibêjin ku em dixwazin li herêmê aştî çêbibe û em aştiya navxwe jî pêk bînin. Li herêmê çi metirsiyan dibînin? Hûn dizanin meseleya şerê Îsraîl û Hemasê îro gihîştiye herêmê, li ser Libnanê bû şerekî herêmî. Li ser vê Serokkomarê Îranê (Mesûd Pizîşkiyan) got, eger em yekîtiya xwe pêk neyînin, bûyerek çêbibe îhtimalek heye ku Azerbeycan, Kurdistan, Xuzistan û Belûçistan dewleta xwe ya serbixwe çêbikin, ji bo wê divê em yekîtiya xwe çêbikin. Eger ew ji yekîtiyê vê fam bikin careke din ew di bin Farsan de dewleta Îranê bi hişk bişopînin, ev şaşiyeke mezin e. Eger di yekîtiyê de gavekê biavêjin ji bo eyaletên Kurdistan, Azerbeycan, Xuzistan û Belûcistanê ji hêla ziman û maf û eyaletan zêde bikin ew baş e.
Li Tirkiyeyê jî şaşiyeke mezin heye, li ser Îsraîlê metirsiyeke mezin anî ziman, ev ne rast e. Va ev bû salek Îsraîl nikare 360 kîlometreyan Xezeyê safî bike, em bibêjin dê were Tirkiyeyê bixe nav metirsiyê û li Tirkiyeyê gefan bixwe ev ne rast e. Dixwazin siyaseta hundir li ser vê metirsiya Îsraîlê sererast bikin.
Rûdaw: Yanî ev jî beşeke ji wê sererastkirina ku dixwazin bi awayekî taktîkî dîsa nêzikî Kurdan bibin?
Sînan Çîftyurek: Niha mesele çi ye? Hûn dizanin Amerîka, Brîtanya û Îsraîl dixwazin li Rojhilata Navîn çi pêk bînin. Yek, dibêjin ku em dixwazin Hîlala Şîeyan têk bibin. Yanî wekî pêyê Hîlala Şîeyan, Hizbulah, Hemas û Hûsiyan bê tesîr bihêlin. Tesîra Hîlala Şîeyan li ser herêma Rojhilata Navîn kêm bikin û biqedînin. Armanc ev e lê tenê ya Îsraîlê nîne ya Rojava ye, ya Amerîkayê ye, ya Îngilîzan e.
Du, dixwazin tifaqa Îsraîl û dewletên Ereban ên Sunî pêk bînin. Li ser vê dixwazin rêya ku digihêje Ewropayê, wê rêyê bi armanca Urdinê wekî hedefa sereke paqij bikin. Ji xwe dewleta Tirkiyeyê di serî de dibejê ew şirîkê Projeya Rojhilata Navîn a Mezin e. Ew her du armancên sereke jî ji xwe armanca Projeya Rojhilata Navîn a Mezin bûn. Yanî Tirkiye çima gefa ewlehiyê li ser vê dibîne, em fam nakin.
Meseleya Tirkiyeyê çi ye? Careke din li ser Kurdistanê metirsiyê tîne ziman. Yan dibêje gelo di vê rojê de dê Rêveberiya Xweser a Rojava statûya xwe bike fermî? Yan jî federalîzma Herêma Kurdistanê gelo dê gavekê bi pêş de here yan na? Metirsiya Tirliyeyê ya zedê ev e. Ji ber vê ditirse, vê metirsiyê dibîne, ji ber vê li Kurdan vedigere dibêje em aştiya navxwe çêbikin. Baş e çend sal in dibêjin aştî lê di navbera aştiyê de, di navbera yekîtiyê de ji Kurdan re çi heye? Yekîtî baş e, em dixwazin yekîtiyê çêbikin, em dixwazin aştiya navxwe pêk were ji bo gelê Kurd.
Rûdaw: Kekê Sînan, eger hat û bi rastî jî pêvajoyeke nû dest pê kir yan jî wan xwest dest bi pêvajoyeke nû bikin DEM Partî ji vê yekê re amade ye? Ji ber ku dê di hindirê parlamentoyê de zêdetir bi DEM Partiyê re danûstandin çêbibin. Hûn jê re amade ne, we gotûbêj kiriye, şert û mercên we diyar in, zelal in?
Sînan Çîftyurek: Ez li ser navê DEM Partiyê neaxivim, bi navê xwe biaxivim. Ez qenaeta xwe bibêjim, eger pêvajoyeke nû ya aştiyê ji bo Kurdan pêşniyar bikin, bibêjin va em dixwazin Pirsa Kurd bînin rojevê, em dixwazin meseleyê çareser bikin, bi qenaeta min DEM Partî amade ye, siyaseta Kurdan amade ye.
Belê dê di serî de bibêjin tecrîda li ser Ocalan rakin. Rastî ye divê tecrîda li ser Ocalan rakin. Du, ew dê bibêjin li ser girtiyên me yên siyasî gavekê biavêjin ku bê heq, bê hiqûq di hundir de dihêlin. Sê, ji bo zimanê Kurdî gavekê biavêjin. Zimanê Kurdî hîn qedexe ye. Em nikarin di meclîsê de bi zimanê Kurdî biaxivin. Paşê dê pêvajoya çareserkirina Pirsa Kurd were rojevê, wekî din daxwazên gelê Kurd çi ne çi nînin, ez bawer im DEM Partî û siyaseta Kurdan amade ye. Lê tenê bila siyaseta Tirkiyeyê Tifaqa Cumhur bi rastî ne bi taktîk, Tirk dibêjin “Alavere dalavere! Mihemedê Kurd! Haydê nobetê!” Careke din em dibêjin bi taktîk li Kurdan nenêrin, Kurdan sed sal e ev ceriband.
Rûdaw: Kekê Sînan, Gelek caran siyasetmedarên DEM Partiyê ji bo careseriyê Îmraliyê wekî navnîşan nîşan dikin. Yanî dibêjin eger hûn bixwazin Pirsa Kurd çareser bikin biçin li Îmraliyê li gel Abdullah Ocalan rûnin. Wê demê DEM Partî çima heye, madem navnîşan Îmralî ye? Û Îmralî jî ji xwe di bin destê hikûmet û dewletê de ye, her kêliya bixwaze dikare biçe Îmraliyê hevdîtinan bike. Wê demê bi vê nîşandanê hebûna DEM Partiyê bêwate nabe bi dîtina we?
Sînan Çîftyurek: Li Afrîkaya Başûr çawa kongreya neteweyî ya Afrîkaya Başûr hebû û Mandela di hundir de bû. Dema meseleya çareseriyê hat Mandela û kongreya neteweyî bi hev re dixebitîn. Divê em mîsyona Ocalan red nekin, bila Ocalan bibe muzakereyê sereke. Lê çawa ku Mandela têkiliya wî bi kongreya neteweyî ya Afrîkaya Başûr re hebû, digot di serî de ez pêşniyarên wan bistînim, ew dê çi bibêjin, bername, plan û daxwazên wan çi ne. Divê li Kurdistana Bakur jî bi şiklekî wisa mixatabê çareserkirinê serdest were.