
آمد (روداو) – أقيمت العديد من الأنشطة في تركيا وشمال كردستان بمناسبة يوم اللغة الكردية في 15 أيار.
ونظمت مسيرة في ديار بكر تحت ضغط شديد، لكن الشرطة في إسطنبول منعت المسيرة.
نظمت مسيرة في ديار بكر بقيادة حزب الديمقراطيين ا بمناسبة يوم اللغة الكردية في 15 مايو
وشارك في المسيرة حزب الأقاليم الديمقراطية (DBP)، وجمعية أبحاث لغة وثقافة بلاد ما بين النهرين (MED-DER)، ومنصة العمل والديمقراطية في ديار بكر، وجمعية الأدب الكردي، ومجلة ديستار، ومعهد ديار بكر الكردي.
كما شارك في المسيرة أيضًا الرئيس العام المشارك لحزب DEM تونجر باكيرهان، ونواب حزب DEM، والرئيسان المشاركان لمجلس مدينة ديار بكر سيرا بوكاك ودوغان خاتون.
وفي مدينة إسطنبول، أراد المحامون الأكراد الإدلاء ببيان أمام محكمة تشاغلايان بمناسبة مهرجان اللغة الكردية.
ومع ذلك، حاصرت الشرطة محكمة اسطنبول تشاجليان بالحواجز وتدخلت في نشاط اللغة الكردية.
واقتادت الشرطة مدراء وأعضاء جمعية المحامين الحرية (OHD) إلى ساحة المحكمة بالدروع.
ورغم كل العقبات والتدخلات، أصدر المحامون بيانا من أجل إضفاء الطابع الرسمي على اللغة الكردية.
وفي الوقت نفسه، أقيم حدث 15 مايو في آمد.
تحت إشراف حزب DEM وحزب DBP بمشاركة الرئيس المشارك لحزب DEM تونجر باكيرهان والرئيسين المشاركين لحزب DBP كسكين بايندير وجيجديم كيليججون أوشار وبرلمانيين وممثلي المؤسسات اللغوية والمواطنين، أقيمت مسيرة والمطالبة بإضفاء الطابع الرسمي تم صنع اللغة الكردية .
انتهت الأحداث في ديار بكر دون أي مشكلة.
كما تستمر فعاليات مهرجان اللغة الكردية الذي انطلق في 9 أيار/مايو الجاري حتى 25 أيار/مايو.
أرادت جمعية المحامين الأحرار الإدلاء ببيان بمناسبة مهرجان اللغة الكردية أمام محكمة تشاغلايان، لكن الشرطة لم تسمح بذلك وتدخلت في البيان الكردي.
“أولئك الذين لا يعرفون الأكراد والأكراد، لا ينبغي لنا أن نعرفهم أيضًا”
قال المحامي وعضو جمعية OHD Xemgin Yusuf Gorcu:
أولئك الذين لا يعرفون الأكراد ولغتنا الكردية، لا ينبغي لنا أن نعرفهم أيضًا.
ومن العار أن نعرفهم. لدينا هنا ما بين 30 إلى 40 محاميًا متخصصين في اللغة الكردية، لكنهم أرسلوا آلافًا من رجال الشرطة إلى هنا.
لأنهم لا يتسامحون مع اللغة الكردية. نحن المحامون نمثل شعبنا اليوم.
إنهم لا يحبون لغتنا، ولا يحبوننا أيضًا. إنهم لا يعرفون حتى القانون”.
ورغم كل العقبات والتدخلات، أصدر المحامون بيانا من أجل إضفاء الطابع الرسمي على اللغة الكردية.
وقالت المحامية وعضوة جمعية OHD، عائشة أسينكلييل، إن “30 مليون كردي يعيشون في تركيا”.
لكن في التعليم، في المدرسة، في المحكمة، لا يمكننا التحدث بلغتنا”.
مسيرة ديار بكر
بمناسبة الذكرى 92 لإصدار أول مجلة كردية لاتينية لحوار ومهرجان اللغة الكردية كحدث بارز، أقيمت فعالية في ديار بكر لتسليط الضوء على أهمية اللغة الكردية.
وبإشراف حزب الديمقراطيين الديمقراطيين وحزب الديمقراطيين الديمقراطيين ومشاركة الرئيسين المشاركين لحزب الديمقراطيين الديمقراطيين وحزب الديمقراطيين الديمقراطيين وبرلمانيين وممثلي المؤسسات اللغوية والمدنية، أقيمت مسيرة من روبوسكي بارك.
ورفع المشاركون شعار “لا حياة بدون لغة” وعبروا عن المطالبة بإضفاء الطابع الرسمي على اللغة الكردية.
“يجب على الناس أن يمتلكوا اللغة، وليس السياسة فقط”
وقال زيات جيلان، رئيس بلدية ديار بكر السابق لحزب الشعوب الديمقراطي:
“يجب على الناس أن يهتموا باللغة، وليس بالسياسة فقط. يجب على شعبنا أن يتكلم ويكتب ويقرأ ويعيش”.
“المستقبل الأول للسياسة الكردية يجب أن يكون اللغة”
وتحدث النائب السابق عن حزب الشعوب الديمقراطي إمام تاشير كالتالي:
“يجب أن يكون المستقبل الأول للسياسة الكردية هو اللغة، وأن تجعل اللغة هي حياتك.
يجب أن يدير اجتماعاته وحياته باللغة الكردية، ويتحدث باللغة الكردية في منزله، ومن أجل المجتمع يجب أن يكون قائداً حتى لا تُنسى اللغة.
“يجب أن تكون الأمهات على دراية باللغة”
قالت النائبة عن حزب DBP من ديار بكر، صالحة أيدينيز:
فكما تحدثت الأمهات مع أبنائهن بلغتهن الأم وتواصلن مع أبنائهن بلغتهن الأم، اليوم، وبهذا الوعي وهذا النهج، ينبغي للسياسة، بما في ذلك في كل مجال، أن تتعامل مع مسألة اللغة بمنهج تلك الأمهات. واهتم باللغة.”
كما أكد المواطنون المشاركون على أهمية تحدث الأهل مع أبنائهم في المنزل من أجل بقاء اللغة الكردية.
“رغم القسوة والإكراه لا نتوقف”
يقول أحد المواطنين: منذ آلاف السنين، وقع علينا الظلم من أجل اللغة. لكننا لا نتوقف، بل نستمر في الزيادة.
“إذا كنت تستخدم هذا الاسم، فلا تنكر لغتك”
وقال مواطن آخر: “أياً كان من يتحدثون عنه، فكلهم مأخوذون لأنفسهم. هات ابني، كوني ابنتي”.
هل هناك أي شيء آخر إلى جانب ذلك؟ إنه لعار. اللغة التركية مريحة ومتوفرة في كل مكان.
يمكنك أن تتعلم من التلفاز، من المتجر، من الخارج، من المدرسة.
دع الصبي يتحدث عن نفسه بلغته. حسنًا، الآن بعد أن قلت ذلك، أصبح لساني مخدرًا.
أستطيع أن أقول لك من أنا. أرى وأقول ذلك على الطريق، في السوق، في المتجر، في السيارة.
أقول كفى الآن، طالما أنك وضعت هذا الاسم على نفسك وقلت إننا هذا وأن لدينا لغة، فلا تنكر لغتك”.
“جيل كردي جديد”
وقال أحد المواطنين أيضاً: “هناك تراجع في اللغة ومكانة وإمكانيات اللغة محدودة جداً.
لكن حسب ما أعتقد أن هناك جيلاً كردياً جديداً وأكثر..
، تعلم من المدرسة.
دع الصبي يتحدث عن نفسه بلغته. حسنًا، الآن بعد أن قلت ذلك، أصبح لساني مخدرًا.
أستطيع أن أقول لك من أنا. أرى وأقول ذلك على الطريق، في السوق، في المتجر، في السيارة.
أقول كفى الآن، طالما أنك وضعت هذا الاسم على نفسك وقلت إننا هذا وأن لدينا لغة، فلا تنكر لغتك”.
“جيل كردي جديد”
وقال أحد المواطنين أيضاً: “هناك تراجع في اللغة ومكانة وإمكانيات اللغة محدودة جداً.
لكن حسب ما أعتقد هناك جيل جديد من الشعب الكردي وأغلبهم من الشباب.
كما أنهم يدركون مسألة اللغة، ويستخدمون اللغة ويمارسون اللغة”.
وتستمر فعاليات 15 مايو، يوم اللغة الكردية، والتي بدأت في 9 مايو، في العديد من المدن والمراكز حتى 25 مايو.
Amed (Rûdaw) – Li Tirkiye û Bakurê Kurdistanê ji bo 15ê Gulanê Roja Cejna Zimanê Kurdî gelek çalakî hatin lidarxistin.
Li Amedê di bin tendîn giran de meşek hate lidarxistin lê li Stenbolê polîsan rê de ku çalakî were lidarxisitin.
Li Amedê bi pêşengiya DEM Partiyê ji bo 15ê Gulanê Roja Zimanê Kurdî meşek hate lidarxistin
Partiya Herêmên Demokratîk (DBP), Komeleya Lêkolînên Ziman û Çandê ya Mezopotamyayê (MED-DER), Platforma Ked û Demokrasiyê ya Amedê, Komela Wêjeya Kurdî, Kovara DESTAR û Enstîtuya Kurdî ya Amedê beşdarî meşê bûn.
Herwiha Hevserokê Giştî yê DEM Partiyê Tuncer Bakirhan, parlamenterên DEM Partiyê, Hevserokên Şaredariya Bajarê Mezin a Amedê Serra Bucak û Dogan Hatun jî beşdarî meşê bûn.
Li bajarê Stenbolê, parêzerên Kurd ji bo Cejna Zimanê Kurdî xwestin li Dadgeha Çaglayanê daxuyanî bidin.
Lê belê polîsan bi tevdîrên berfireh derdora Dadgeha Çaglayana Stenbolê bi bariyeran dorpêç kirin û midaxeleyî çalakiya zimanê Kurdî kirin.
Polîs bi mertalan rêveber û endamên Komeleya Hiqûqnasên Azadîxwaz (OHD), derxistin hewşa dadgehê.
Tevî hemû astengî û midaxeleyan jî parêzeran ji bo fermîbûna zimanê Kurdî daxuyanî da.
Bi awayekî hevdem li Amedê jî çalakiya 15ê gulanê hat lidarxistin.
Di serpereştiya DEM Partî û DBPyê de bi beşdariya Hevserokê DEM Partiyî Tuncer Bakirhan û Hevserokên DBPyê Keskîn Bayindir û Çîgdem Kiliçgun Uçar, parlementer û nûnerên saziyên ziman û welatîyan meşek hat lidarxistin û daxwaza fermîbûna zimanê Kurdî hat kirin.
Çalakîya li Amedê bêyî ku aloziyek derkeve bi dawî bû.
Herwiha çalakîyên ji Cejna Zimanê Kurdî ku di 9ê gulanê de destpêkiribûn dê heta 25ê gulanê dewam bikin.
Komeleya Hiqûqnasên Azadîxwaz (OHD), xwestin ji bo Cejna Zimanê Kurdî li pêşiya Dadgeha Çaglayanê daxuyanî bidin lê belê polîs destûr nedan û midaxeleyê daxuyaniya Kurdî kirin.
“Yên ku Kurd û Kurdî nas nakin divê em jî wan nas nekin”
Parêzer û endamê Komeleya OHDyê Xemgîn Yusuf Gorcu got:
Yên ku Kurdan û zimanê me Kurdî nas nakin, divê em jî wan nas nekin.
Naskirina wan bêrûmetî ye. Em 30-40 parêzer ji bo zimanê Kurdî li vir in lê ew bi hezaran polîs şandine vir.
Ji ber ku tehemula wan ji bo Kurdî tune ye. Em parêzer îro wekîltiya gelê xwe dikin.
Ew ji zimanê me hez nakin, ji me jî hez nakin. Ew hiqûqê jî nas nakin.”
Tevî hemû astengî û midaxeleyan jî parêzeran ji bo fermîbûna zimanê Kurdî daxuyanî da.
Parêzer û endama Komeleya OHDyê Ayşe Acinikliyl got,”Li Tirkiyeyê 30 milyon Kurd dijîn.
Lê li perwerdeyê, li dibistanê, li dadgehê em nikarin bi zimanê xwe biaxivin.”
Meşa Amedê
Bi boneya 92yemîn salvegera weşandina yekem Kovara Kurdî ya latînî ya Hewarê û Cejna Zimanê Kurdî wekî stenbolê, li Amedê jî çalakiya balkişandina li ser girîngiya Kurdî hatin lidarxistin.
Bi serpereştîya Dem Partî û DBPyê û beşdariya Hevserokên DEM Partiyê û DBPyê, parlementer, nûnerên saziyên ziman û welatî ji Parka Roboskiyê meş lidar xist,
Beşdaran drûşmeya “bê ziman jiyan nabe” bilind kir û daxwaza fermîbûna zimanê Kurdî anîn ziman.
“Tenê siyaset na divê gel li ziman xwedî derkeve”
Serokbajrê Berê yê HDPyê yê Amedê Zeyat Ceylan wiha anî ziman:
“Tenê siyaset na divê gel li ziman xwedî derkeve. Divê gelê me biaxive, binvîse, bixwîne û bijî.”
“Divê paşeroja yekemîn a sîyaseta Kurd ziman be”
Parlementerê berê yê HDPyê Îmam Taşçier wiha axivî:
“Divê paşeroja yekemîn a sıyaseta Kurd ziman be û ziman bikin jiyana xwe.
Civîn û jiyana xwe divê bi Kurdî bike, di mala xwe de bi kurdî biaxive û ji bo xatirê civakê divê bibe pêşeng ku ziman neye ji bîr kirin.”
“Divê bi hişmendiya dayikan xwedî li ziman bê derketin”
Parlamentera DBPyê ya Amedê Salîha Aydenîzê got:
Çawa ku dayîkan heta îro bi zimanê zikmakî bi zarokan re axivîne û danûstendinên xwe bi zimanê zikmakî kirine û ziman gîhandine îro divê bi vê hişmendiyê bi vê nêzîkatiyê siyaset jî di tev de her qad bi nêzîkatiya wan dayîkan nêzîkî meseleya ziman bibin û li ziman xwedî derkevin.”
Welatiyên beşdar jî ji bo zindîbûna Kurdî bal kişand ser girîngiya axaftina di mal de ya dê û bavan ya bi zarokan xwe re.
“Tevî zilm û zorê jî em naqedin”
Welatiyek dibêje, “Ne sed sal in bi hezaran sal in ji bo ziman zilm û zor bi ser me de hatiye. Lê em naqedin em her diçin zêde dibin.
“Madem hûn vî navî li xwe dikin zimanê xwe înkar nekin”
Welatiyekî din wiha anî ziman, “Ka kê xeber didin, tev jî ji xwe re bûne bîne kurê min, bibe keça min.
Ma ji bîlî wê tiştekî din heye. Eyb e. Ji xwe Tirkî rehet e û li her cîhî heye.
Tu ji televîzyonê, ji dikanê, ji derve, ji dibistanê hîn bikî.
Ê lawo ji xwe re bi zimanê xwe xeber bide. Weleh êdî pirî min got zimanê min tev bû kul.
Bi xwedê hema ez kê dibinim dibêjim. Di rê de, li markete, li dikanê, di erebeyê de dibînim û dibêjim.
Ez dibêjim bes e êdî, madem kî hûn vî navê li xwe datînin û dibêjin em ev in û zimanê me heye zimanê xwe înkar nekin.”
“Nifşekî nû yê Kurdî”
Welatiyekî jî got, “Biçûkxistina ziman heye û pozisyon û îmkanên ziman gelekî kêm in.
lê li gorî vêya ku ez difikirim nifşekî nû yê Kurdî heye û bêhtir jî ciwan in.
Haya wan jî ji meseleya ziman heye û xwe bi ziman digirin û kare ziman dikin û dimeşînin.”
Çalakiyên ji 15ê Gulanê Roja Cejna Zimanê Kurdî ku di 9ê Gulanê de dest pê kiribûn dê li gelek bajar û navendên cûda heta 25ê Gulanê jî dewam bikin.